Dla wielu niezależnych dziennikarzy i redakcji w białoruskich regionach miniony rok był anomalny pod względem represji ze strony władz. Początek 2021 roku też nie jest optymistyczny.

Jeszcze kilka lat temu obwód brzeski na tle innych regionów Białorusi uchodził za niemal najbardziej liberalny w kraju, przynajmniej sądząc po liczbie zarejestrowanych tam niezależnych mediów. Jednak w 2020 roku sytuacja zmieniła się.

Dokąd prowadzi monopol drukarski?

Po otrzymaniu przez redakcję niepaństwowego tygodnika "Brestskaja Gazeta" ("Brzeska Gazeta") zawiadomienia z drukarni o zakończeniu współpracy do końca ubiegłego roku, kwestia miejsca wydania jest dla redakcji najbardziej aktualna.

"Pracujemy nad rozwiązaniem tego problemu, ale na razie nie mamy możliwości wydrukowania nakładu", — powiedział redaktor naczelny "Brestskaja Gazeta" Wiktor Marczuk. Wyjaśnia również, że na Białorusi istnieje drukarski monopol państwowy, ponieważ licencje na wykonanie takich usług mają tylko drukarnie, które w taki czy inny sposób są podległe władzom.

W tej sytuacji redakcja "Brestskiej Gazety" zwróciła się do swoich czytelników z prośbą o anulowanie abonamentu na 2021 rok. "W warunkach, w jakich okazał się dziś nasz tygodnik, nie mamy pewności, czy uda nam się wypełnić nasze zobowiązania, chociaż robimy wszystko, co jest związane z przygotowaniem papierowej wersji gazety do publikacji", — zaznaczył Wiktor Marczuk.

Prokuratura brzeska ostrzega

Redaktor naczelny "Brestskiej Gazety" został figurantem jeszcze jednej historii. Wiktor Marczuk wraz z innymi brzeskimi dziennikarzami i mieszkańcami miasta wziął udział w nagraniu wiadomości, w której wyrazili zaniepokojenie eskalacją przemocy na Białorusi.

Według Wiktora Marczuka został wezwany do prokuratury miejskiej w Brześciu, gdzie otrzymał oficjalne ostrzeżenie "za rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji". Prokuratura nie wyjaśniła, które słowa są niewiarygodne i zabroniła fotografowania samego tekstu ostrzeżenia, wskazując, że jest to ustne.

Brzeska dziennikarka Natalia Parmon, wezwana do prokuratury z tego samego powodu, nie mogła także osobiście zapoznać się z treścią oficjalnego ostrzeżenia, w którym wspomniano o kilku artykułach Kodeksu administracyjnego i karnego Białorusi. "W odpowiedzi napisałam, że kieruję się podstawowymi prawami w moim życiu — Biblią, więc nie rozpowszechniam kłamstw", — dodała Natalia Parmon.

Dziennikarzom poinformowano, że mogą odwołać się od tego ostrzeżenia do prokuratury okręgowej, ale w obecnej sytuacji prawnej na Białorusi nie widzą w tym sensu.

Sprawa "znieważenia prezydenta Białorusi"

Jeszcze bardziej dramatyczne wydarzenia rozgrywają się wokół portalu internetowego "Pierwszy Region", który obejmuje ważne społecznie wydarzenia w obwodzie brzeskim. W ostatnich dniach 2020 roku wszczęto postępowanie karne przeciwko korespondentowi tego portalu Siergiejowi Gordiewiczowi "za znieważenie prezydenta Białorusi".

Powodem było przesłanie wiadomości w jednym z czatów Viber, którego administratorem był dziennikarz serwisu. Nie jest wiadomo, co dokładnie było obraźliwe w tym przekazie, ale teraz Siergiej Gordijewicz znajduje się w areszcie domowym w mieście Drohiczyn, a białoruscy obrońcy praw człowieka uznali go za więźnia politycznego.

Jednak sprawa nie ograniczała się do tego: przeszukiwania i konfiskaty sprzętu cyfrowego były kontynuowane w innych redakcjach portalu w różnych miastach obwodu brzeskiego. Na przykład Paweł Dajlid, redaktor serwisu "Pierwszy Region", został zatrzymany i przewieziony do lokalnego wydziału MZW. Jak powiedział Paweł Dajlid, później okazało się, że podczas przebywania w milicji z jego konta Viber zostali usunięci uczestnicy czatów i całe grupy. "Nie wyraziłem zgody na wgląd do telefonu, nie pokazano mi też żadnych dokumentów procesowych", — powiedział redaktor, który zamierza teraz wszcząć sprawę karną w sprawie nielegalnego skonfiskowania telefonu i naruszenia tajemnicy korespondencji osobistej.

Dlaczego prasa drukowana znika z białoruskich regionów?

Problemy, z którymi borykali się niezależni dziennikarze w obwodzie brzeskim w zeszłym roku, są typowe także dla innych regionów. Według Białoruskiego Stowarzyszenia Dziennikarzy sześć tytułów społeczno-politycznych przestało się ukazywać w kraju w 2020 roku. "Swobodnyje Nowosti Plus", "Belgazeta", "Gazeta Slonimskaja" i "Narodnaja Wola" miały problemy z drukarniami. "Borisowskije Nowosti" i "Wolnoje Glubokoje" zostały zamknięte ze względów finansowych.

Jednocześnie Białoruskie Stowarzyszenie Dziennikarzy stwierdza, że ​​nawet w warunkach rosnącej popularności publikacji internetowych niektóre niepaństwowe wydania na Białorusi pozostają czołowymi dostawcami niezależnych informacji społeczno-politycznych w swoich regionach, zachowując dotychczasowy nakład.

Jak zauważył redaktor naczelny baranowickiej gazety "Intex-press" Władimir Janukiewicz, wybory prezydenckie w 2020 roku i protesty po nich pokazały, że niezależne wydawnictwa regionalne cieszą się zaufaniem czytelników, które rzadko korzystają z internetu i preferują materiały drukowane. To też jest powodem szczególnej uwagi białoruskich władz na sytuację na regionalnym rynku medialnym.

Autor:

Mikhail Panasenkov

Źródło:

https://www.dw.com/ru/v-regionah-belarusi-usililis-napadki-na-nezavisimy...